DJEMBE
W pewnych regionach świata w muzyce rozwijała się bardziej harmonia i melodyka w innych zaś rytm. Właśnie z takiego miejsca, w którym największą uwagę poświęcano rytmowi, czyli z Afryki, pochodzi Djembe. Afrykę można nazwać ojczyzną rytmów, na których opiera się dzisiejsza muzyka rozrywkowa. Kontynent ten jest domem dla niezwykle bogatej i zróżnicowanej grupy tradycji bębniarskich. W Afryce można znaleźć wiele różnych rodzajów bębnów, a ich dźwięk jest często używany podczas uroczystości i ceremonii.
Przyjrzyjmy się afrykańskiemu bębnowi, który cieszy się niezwykłą popularnością wśród muzyków na całym świecie.
Pochodzenie I Historia
Djembe (wymowa: Dżembe) pochodzi z regionu Afryki Zachodniej – dokładniej z regionu doliny i okolic Nigru, terenów niegdysiejszego imperium Malijskiego (1235-1645). W wielu miejscach lokalni mistrzowie gry na tym instrumencie twierdzą, że djembe powstało w ich wiosce.
Bodajże najsilniejsze przekonanie o endemicznym pochodzeniu djembe panuje w Wassalou, regionie położonym na pograniczu Mali, Gwinei oraz Wybrzeża Kości Słoniowej. Jego powstanie jest utożsamiane z kulturą Malinke / Mandinke lub inaczej zwaną Manden. Mówi się, że djembe powstało być może nawet 1200 lat temu. Bardziej prawdopodobna wersja to miedzy 400 a 800 lat temu.
Gra na djembe stała się popularna w całym regionie od Wybrzeża Kości Słoniowej, a nawet Ghany aż po Senegal przez Mali, Gwineę i Burkina Faso. Mówi się, że to kowale byli pierwszymi djembefola – osoba grająca na djembe. Z racji wykonywanego zawodu mieli oni dostęp do narzędzi, dzięki którym mogli taki bęben wyciosać.
Na djembe gra się obiema rękami, często ma się go zawieszonego na pasie i gra się w pozycji stojącej, można też grać na siedząco. Bęben spoczywa wtedy na podłodze, lekko odchylony, by nie tłumić dźwięku. Djembe prawie nigdy nie występuje samo. Na tym bębnie gra się przeważnie w towarzystwie jednego lub kilku bębnów dundun.
Djembe to instrument solowy, o głośnym, wysokim dźwięku, mówiący rytmicznym językiem, tożsamym z językiem mówionym. Bęben ten wypowiada frazy, które ozdabiają rytm niczym wzorzyste ornamenty.
Perkusyjna Muzyka djembe i dundun
Przy jej powstawaniu nacisk i wysiłek intelektualny został ukierunkowany w pracę z rytm, dzięki czemu rytmy wygrywane na djembe mają niesamowitą unikalną jakość i energię, która porywa słuchaczy do tańca. Rytmy afrykańskie składają się z wielu warstw. Bębny dundun grają bazę lub innymi słowami melodię prowadzącą, natomiast na djembe gra się tak zwane akompanimenty oraz partie solowe. Solo grało się pierwotnie jedynie do tańca zatem większość tradycyjnych fraz solowych, stanowiących język gry na djembe było dokładnie dopasowane do kroków tanecznych.
Na przestrzeni lat rozwinął się bardzo złożony system wielu rytmów, które weszły do tradycji Manden. Były one weryfikowane i ulepszane przez kolejne pokolenia djembefola. Tradycja gry na bębnach jest wciąż bardzo żywa i podlega procesom zmian spowodowanym nowoczesnym trybem życia. Dziś soliści prześcigają się w prędkości, technice i pomysłowości rytmicznej.
Rytmy zachodnioafrykańskie zyskują popularność na całym świecie. Artyści tworzą albumy muzyczne oparte w dużej mierze na grze djembe i dundun. Ludzie z całego świata przyjeżdżają do Afryki by uczyć się sztuki gry na djembe od mistrzów. Jest zatem ogromna równica pomiędzy grą na djembe ze znajomością rytmów afrykańskich, a grą intuicyjną również popularną w świecie zachodu.
Dźwięki Djembe
Na djembe w obecnie popularnym stylu gry wyróżniamy trzy podstawowe dźwięki:
- bas – dźwięk niski,
- ton – dźwięk średni,
- slap – dźwięk najwyższy.
Bas uderzamy na środku bębna, natomiast ton i slap wydobywa się na krawędzi. Te dźwięki wystarczą by grać wszystkie rytmy, ale są też dodatkowe dźwięki takie jak zamknięty slap – wywodzący się ze starego stylu gry, gdy bębny były lżej naciągane, slap stłumiony, gdzie druga ręka spoczywa na bębnie i tłumi dźwięk, czy Tompalo popularny obecnie tak zwany trzeci slap, grany przez co lepszych djembefola.
Czym kierować się przy zakupie bębna djembe?
Djembe dla osoby dorosłej mierzy zwykle od 60 do 68 cm wysokości, a średnica membrany mierzy od 28 do 38 cm. Mniejsze bębny nie pozwalają grać prawidłową techniką i wydobyć właściwych dla instrumentu dźwięków.
DLA POCZĄTKUJĄCYCH
Djembe dla osób początkujących może być wykonane z tańszych materiałów. Cena takich bębnów w odpowiedniej wielkości to około 600-1000 zł. Są to na ogół bębny pochodzące z Ghany, robione masowo, z niewielką starannością, dostępne często w sklepach muzycznych, sklepach tzw. Afrykańskich i pamiątkarskich straganach. Produkuje się również syntetyczne bębny djembe z korpusami wykonanymi z plastiku lub fiberglassu z syntetycznym naciągiem zamiast skóry. W pewnych warunkach, jak np. podróżowanie z bębnem, granie przy ognisku w złej pogodzie lub do grania nie w stylu afrykańskim, a własną techniką, w nurcie ogólnopojętego world music, taki bęben może się doskonale sprawdzić. Bębny syntetyczne nie trzymają na ogół za dobrze stroju i nie służą raczej do grania solo w stylu afrykańskim.
PROFESJONALNE BĘBNY
Od niedawna dzięki globalnemu rynkowi mamy w Polsce dostęp do profesjonalnych bębnów afrykańskich. Współcześnie robione djembe mają na ogół naciąg ze skóry koziej, która naciągana jest dobrej jakości linkami. Dzięki czemu bębny takie trzymają dłużej strój, mają selektywne brzmienie. Pochodzą one na ogół z Gwinei, Mali i Wybrzeża Kości Słoniowej. Są to instrumenty z drewna wyższej klasy, wykonywane ręcznie, z dbałością o szczegóły, często pokryte pięknymi rzeźbieniami. Jeżeli szukasz takiego bębna możesz się z nami skontaktować. Zawsze mamy między 15 a 20 sztyk takich djembe na sprzedaż do wyboru. Ceny takich bębnów w zależności od dbałości wykończenia i rzeźbienia, jakości użytych drewna, linek i skóry kosztują od 1100 zł do 2500 zł.
KUP DJEMBE U NAS!
W Polsce na w ostatnich latach pojawiło się również wielu rodzimych wytwórców bębnów, którzy z powodzeniem naśladują najlepsze afrykańskie wzorce i wykonują bębny z polskiego drewna z użyciem afrykańskich skór, które brzmieniem dorównują afrykańskim oryginałom. Bębny djembe możesz zakupić u nas w sklepie online i osobiście w siedzibie szkoły Ankata.
Jak chronić i konserwować swój bęben djembe?
Bębny wykonane z drewna i skóry należy chronić przed nieprzyjaznym wpływem pogody, wilgocią i dużymi zmianami temperatury.
Warto nosić swój bęben w pokrowcu. Czasami zdarza się, że przez te lub inne czynniki skóra na bębnie pęka. W takich przypadku można udać się do wytwórcy bębnów djembe. U nas w zakładce „naprawy” znajdziesz kontakt do Paula, który z pasji zajmuje się naprawą pękniętych skór na djembe. Tu i ówdzie pokutuje również mylne przekonanie o tym, że skórę na djembe należy regularnie nawilżać lub natłuszczać. Jest to błędne przekonanie, skóra powinna pozostać sucha. Posiada ona własny tłuszcz który ją chroni. Nawilżanie i natłuszczanie bębna sprawi, że dźwięk stanie się mniej klarowny.